STANAG 4569, NATO tarafından yayınlanan ve zırhlı araçların balistik ve patlama kaynaklı tehditlere karşı korunma seviyelerini standardize eden bir anlaşmadır. Bu anlaşma, üye ülkeler arasında birlikte çalışabilirliği artırmak ve farklı araçların koruma seviyelerini karşılaştırmak için bir çerçeve sunar. Resmi adı "AEP-55: Procedure for Evaluating the Protection Level of Occupied Land Combat Vehicles" şeklindedir.
STANAG 4569'un temel amacı, zırhlı araçların karşı karşıya kalabileceği potansiyel tehditlere karşı sağladığı koruma seviyesini tanımlamak ve ölçmek için ortak bir yöntem belirlemektir. Bu standardizasyon, araç üreticilerinin, kullanıcıların ve test kuruluşlarının aynı kriterlere göre çalışmasını sağlayarak daha şeffaf ve karşılaştırılabilir sonuçlar elde edilmesine olanak tanır.
Bu standart, hafif zırhlı araçlardan ana muharebe tankları'na kadar geniş bir araç yelpazesini kapsar. Korumayı değerlendirirken hem kinetik enerji mermilerine (zırh delici mermiler) hem de patlayıcı tehditlere (mayınlar, el yapımı patlayıcılar (EYP'ler) ve topçu mermileri) karşı koruma seviyeleri belirlenir.
STANAG 4569, zırhlı araçların koruma seviyelerini çeşitli kategorilere ayırır:
Balistik Koruma Seviyeleri: Bu seviyeler, aracın farklı kalibredeki mermilere ve zırh delici mermiler'e karşı dayanımını tanımlar. Seviyeler, kullanılan merminin türüne (örn., 7.62mm, 12.7mm, 20mm, 25mm, 30mm vb.) ve atış mesafesine göre değişir.
Mayın Koruma Seviyeleri: Bu seviyeler, aracın tekerlekleri veya gövdesi altında patlayan farklı türdeki mayın ve EYP'lere karşı dayanımını tanımlar. Seviyeler, patlayıcının türüne (örn., TNT) ve miktarına göre belirlenir. Örneğin, Seviye 3a, aracın bir tekerleğinin altında 8 kg TNT patlamasına dayanabilmesi anlamına gelirken, Seviye 3b gövdenin altında aynı miktarda patlamaya dayanabilmeyi ifade eder.
Topçu Ateşi Koruma Seviyeleri: Bu seviyeler, aracın topçu mermileri ve havan mermilerinden kaynaklanan şarapnel parçalarına karşı dayanımını tanımlar. Seviyeler, patlama mesafesi ve şarapnel yoğunluğuna göre değişir.
Tablo Halinde Örnek Seviyeler: (Tam liste ve detaylar için STANAG 4569 dokümanına bakılmalıdır)
| Seviye | Balistik Tehdit (Örnek) | Mayın Tehdidi (Örnek) | Topçu Tehdidi (Örnek) |
|---|---|---|---|
| Seviye 1 | 5.56mm M80 Ball | Yok | Yok |
| Seviye 2 | 7.62mm AP | Yok | Yok |
| Seviye 3 | 7.62mm AP | 6 kg TNT (Tekerlek altında) | Yok |
| Seviye 4 | 14.5mm AP | 10 kg TNT (Tekerlek altında) | 155mm Topçu Mermisi (10m) |
| Seviye 5 | 25mm AP | Yok | Yok |
| Seviye 6 | 30mm AP | Yok | Yok |
Not: Bu tablo sadece örnek amaçlıdır. STANAG 4569'da belirtilen tüm seviyeleri ve tehditleri kapsamaz. Detaylı bilgi için standardın kendisi incelenmelidir. AP: Armor Piercing (Zırh Delici).
STANAG 4569, koruma seviyelerinin belirlenmesi için kullanılan test yöntemlerini de detaylı olarak tanımlar. Bu testler, gerçek mühimmat ve patlayıcılar kullanılarak gerçekleştirilir. Testler, aracın farklı bölgelerine yapılan atışlar ve patlamalar sonucunda elde edilen hasar verileri analiz edilerek koruma seviyesi belirlenir. Testler sırasında, mürettebatın hayatta kalma olasılığını değerlendirmek için NATO tarafından onaylanmış biyomekanik ölçüm yöntemleri ve mankenler kullanılır.
STANAG 4569, modern zırhlı araç tasarımında ve değerlendirmesinde kritik bir rol oynar.
STANAG 4569, yaygın olarak kabul görmüş bir standart olsa da, bazı eleştirilere de maruz kalmıştır:
STANAG 4569, değişen tehditlere ve teknolojik gelişmelere ayak uydurmak için düzenli olarak güncellenir. En son versiyonu, daha karmaşık EYP tehditlerine, daha gelişmiş kinetik enerji mermilerine ve diğer modern savaş alanında karşılaşılan tehditlere karşı koruma seviyelerini içerir. Güncel versiyonu NATO'nun resmi web sitesinden edinilebilir.
STANAG 4569, zırhlı araçların korunma seviyelerini belirlemek ve karşılaştırmak için uluslararası kabul görmüş bir standarttır. NATO üyesi ülkeler ve diğer birçok ülke tarafından benimsenmiştir ve zırhlı araç tasarımında, test edilmesinde ve değerlendirilmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Ancak, değişen tehditlere karşı etkinliğini korumak için sürekli olarak güncellenmesi gerekmektedir.